We zijn op vakantie. Paul en ik. Als vanouds is de bestemming Camping Val de Cantobre maar wel met een omweg. Nu zijn we in de streek Lot-et-Garonne, net onder de Dordogne en westelijk van ons vaste stekje. Een weids heuvellandschap vol
afwisseling van tarwevelden, pruimenboomgaarden, velden met helaas nog niet in bloei staande zonnebloemen, bossages en hele stukken bos. Onverwacht een riviertje afgebakend door een rotswand en om de bocht van de weg een dorpje met hoog daar boven op een rots
de ruïne van een kasteel afgetekend tegen de blauwe lucht en met als achtergrond het meervoudige groen van een beboste helling. We vinden het mooi hier, we voelen ons op ons gemak en vrij, deel uitmakend van het grote geheel.
Met Joppe zijn we hier
nooit geweest, er zijn geen herinneringen.
De lucht is helder blauw, de zon maakt het warm, aangenaam dat wel, niet drukkend en benauwd zoals in Nederland zo vaak het geval is. We werpen een blik op de overkapte marktplaats van Villereal en brengen een
bezoekje aan de hoog gelegen bastide Montflanquin met naar alle kanten een schitterend uitzicht op het omliggende landschap en de verre horizonten waartegen zich dan opnieuw de contouren van een kasteel aftekenen – dat van Biron. Montflanquin is
mooi met zijn vierkante marktplein omringd door arcades. Overal bebloemde gietijzeren balkons, overal trapjes en eikenhouten deuren en al dan niet beluikte raamkozijnen. Hiervoor zijn we naar Frankrijk gekomen. Maar op het programma van deze dag staat het
Château de Bonaguil. We rijden er naar toe langs kleine eindeloos kronkelende weggetjes en uiteindelijk om een bocht in de weg doemt het in al zijn glorie voor ons op. Gelegen op en deels uitgehouwen in een enorme rots overheerst het kasteel het
dalletje waardoor wij aan komen rijden.
Op de parkeerplaats (graduit) aan de voet van het kasteel laten we onze bus achter om te voet naar de entree te gaan. Er staan niet veel auto’s en zeker geen toerbussen. Ach ja, het seizoen is nog niet begonnen.
Het pad richting kasteel gaat gelijk al aardig stijl om hoog en de gaten in het weggetje, de losliggende stenen en het klimmen in de warme zon, vergen al onze aandacht. Dan zien we het bord met een peil naar links en het woord “Entree”. Aha,
die kant op dus. Een klein gebouwtje met een gastvrij openstaande deur, weer een peil en “Entree”. Eenmaal binnen, de balie bevrouwd door een vriendelijke Française, met in de ruimte achter haar een diorama van een riddergevecht
rondom het kasteel en natuurlijk allerlei souvenirs die te maken hebben met kastelen en ridders, precies zoals we verwachten. We kopen onze entreebewijzen – goh best wel goedkoop – en krijgen te horen dat we even moeten wachten, onze gids zal er
binnen enkele minuten zijn. Prima toch?
Ondertussen bekijken we nog een paar uitgestalde diorama’s. We vermoeden dat wij op dat moment de enige bezoekers zijn voor een rondleiding met de gids, maar ja, wat wil je – het is overal nog rustig
en bovendien zitten de Fransen op het terras van het restaurantje onder aan de kasteelheuvel. Het is lunchtijd en dat betekent wat in Frankrijk, er moet gegeten worden. Eigenlijk waren we al een beetje verrast dat we naar binnen konden, het had ons niet
verbaasd als het kasteel pas weer na 14.00 uur toegankelijk zou zijn.
Na niet al te lange tijd komt de gids naar ons toe. Ik verwacht dat we gelijk naar het kasteel zullen gaan maar nee, eerst volgt een rondgang door de museumruimte van het gebouwtje.
Ik denk “dat hoort erbij” en braaf volgen Paul en ik de gids, de trap op naar de volgende etage. Met een druk op de knop door de gids floept het licht aan op de verdieping. We kijken om ons heen , zetten een paar stappen, kijken weer, kijken
ook naar elkaar, we verwonderen.
We bevinden ons midden in het paradijs van Joppe. Overal om ons heen vitrines met de meest mooie diorama’s van gebeurtenissen uit de Franse geschiedenis van prehistorie tot bijna de dag van vandaag. Ik ben een
beetje confuus, “dit had Joppe moeten zien”, we zeggen het een aantal keren tegen elkaar. Onze gids begint te vertellen over zijn hobby, zijn passie, over het maken van de diorama’s. Hoe het gaat, hoeveel werk er in zit, aandacht voor de
gebeurtenis die je probeert uit te beelden, aandacht voor de details die tot in het kleinste element moeten kloppen. Over de schoolklassen die in het kader van de geschiedenisles zijn museum komen bezoeken. Kinderen voor wie de geschiedenis begint te leven
bij deze verbeelding van de loop der eeuwen.
Al vertellend loopt de gids met ons van diorama naar diorama, geeft tekst en uitleg en meer en meer gaan we kopje onder in de magie van het moment. Ons denken en voelen is vervuld van Joppe. Hoe kunnen we
onze gids niet vertellen van onze zoon die ook van dit soort diorama’s maakte? Wat een rondleiding met uitleg was, groeit uit tot gesprek. Door de vragen die de gids ons stelt zijn we genoodzaakt om te vertellen dat Joppe er niet meer is. Wat begon als
een beleefd toevallig treffen tussen een gids en zijn bezoekers krijgt een twist. Noch wij, noch de gids lijken hierover enige regie te voeren, het gebeurt al wandelend langs de diorama’s, al pratende. Alsof wij zelf geworden zijn tot
figuurtjes in een diorama, een voorstelling, een werkelijkheid die niet echt is, een droom misschien?
Het foldertje van het museum dat ik naast mijn laptop heb liggen bewijst dat het echt was. Echt dat de gids ons uitnodigde om een aantal diorama’s
van Joppe in zijn museum ten toon te stellen want wat zou een mooier blijvender herinnering zijn, gezien door vele bezoekers, dan een plaats voor Joppes’s werk in dit museum? We zijn verrast en overrompeld, ons denken stokt, we hebben geen direct antwoord.
Afstand doen van Joppe’s diorama’s? Maar ook zo’n kans … .
Joppe wilde altijd al zijn werk ooit eens ten toon stellen, een soort museumpje maken. En eigenlijk voordat we gaan kijken in het kasteel en zonder dat we er uitgebreid
over praten dringt de beslissing zich aan ons op. Deze uitnodiging, daar moeten we op in gaan, die moeten we met beide handen aannemen. Eén of twee diorama’s van Joppe hier, op deze plek, dat is geweldig!
Nadat we het kasteel –
dat verder op het pad een eigen entree had en waarvan het museum geheel los bleek te staan - bezocht hebben , keren we terug naar onze gids en bezoeken samen met hem de bovenste verdieping van het museum. Hier diorama’s van de eerste wereldoorlog
zoals de slagvelden bij Verdun en de Voie Sacrée, en de tweede,waaronder een hele grote van de landing op de kusten van Normandië in juni 1944. Wat nog ontbreekt bij de diorama’s is korte tekst en uitleg. Dat moet
nog, in het Frans, in het Engels en bij voorkeur ook in het Nederlands, er komen zoveel toeristen uit ons land. En dus hebben we er een nieuwe taak bij, Franse en Engelse teksten vertalen in het Nederlands. Maar ook moeten we dus binnenkort terug naar Frankrijk
– diorama’s brengen, maar eerst langs de digitale weg de afspraken bevestigen en foto’s sturen.
Hebben wij gewoon niet goed gekeken toen we naar de verkeerde Entree liepen of ... ??
Joppe je werk krijgt plek,
een plek waar je trots op kunt zijn in een museum helemaal gewijd aan de uitbeelding van het historisch verhaal in diorama’s. Het is precies wat jij wilde.